26.8.10

И повторно говореше (оној велик Старец)

дека, по инаков начин на созерцување, светата Божја Црква е човек, имајќи го олтарот како душа, а божествениот жртвеник како ум, и храмот како тело. Оти Црквата е слика и прилика на човекот, кој е створен по слика и прилика Божји. Така таа преку храмот, како со телото, ја претставува моралната философија (= практичното делување), преку олтарот, како со душато, на духовен начин го претставува природното созерцување, и конечно преку божествениот жртвеник, како со умот, го пројавува мистичкото богословие.

И обратно, уште говореше, дека човекот во мистичен смисол е Црква, кој телото свое, како со храна, добродетелно го расветлува, низ држењето на заповедите, реалната способност на душата соодветно на моралната философија (практичното делување); со душата пак, како на олтар, со помош на умот принесува на Бога логоси на чувствените нешта, откако првенствено во духот ги очистува од материјата, соодветно на природното созерцување и со умот, како на жртвеник, со некое инакво многусловно и многугласно молчење, го призива многуопеаното, во недостапните, непроѕирните и непознатите химни, молчење Божјо. И, колку што е можно за човекот, тој се соединува во мистичко богословие со тоа божествено молчење, постанувајќи таков каков што треба да биде оној кој се удостоил со близината на пребивањето на Бога, и кој е запечатен со Неговите сесветли зраци.

Православна енциклопедија - Преподобен Максим Исповедник